Hazırlayan Kediler, tarih boyunca insanların en yakın dostlarından biri olmuştur. Yumuşak tüyleri, bağımsızlıkları ve zarif hareketleriyle dünya çapında milyonlarca evde misafir edilen kedilerin, nereden geldiği ve nasıl evcilleştirildiği uzun yıllardır araştırılmaktadır. Peki, kedilerin anavatanı gerçekten Türkiye mi?
Evcil Kedilerin Atası: Felis lybica lybica
Evcil kedilerin atası, Afrika yaban kedisi olarak bilinen Felis lybica lybica türüdür. Bu kediler, Afrika’nın kuzey bölgelerinde, özellikle Cezayir, Tunus, Mısır ve Libya gibi bölgelerde yaşamaktadır. Ancak, bu türün evcilleştirilmesi ve modern evcil kedilerin doğuşu, sadece Afrika ile sınırlı kalmamıştır.
Türkiye’nin Rolü: Kedilerin Evcilleştirilmesindeki Anahtar Bölge
Kedilerin evcilleştirilme süreci, Yakın Doğu’da, özellikle Türkiye’nin güneydoğusunda başlamıştır. Yabani kediler, insanların tarım yapmaya başlamasıyla birlikte, depolanan tahılları korumaya çalışan fareleri takip etmeye başlamışlardır. Tarım alanları ve köyler, farelerin yoğun olduğu yerlerdi. Kediler, doğal avcılar olarak bu farelerle beslenmeye başladılar ve insanlar da kedileri beslemeye ve onlarla birlikte yaşamaya başladılar.
Arkeolojik Buluntular: Çatalhöyük ve Kıbrıs
İlk evcilleştirilen kedilerin kalıntıları, Çatalhöyük gibi Neolitik yerleşimlerde bulunmuştur. Çatalhöyük, günümüz Türkiye’sinin Konya il sınırları içinde yer alan bir höyüldür. Burada yapılan kazılarda, yaklaşık 9.000 yıl öncesine tarihlenen, kedilerin evcilleştirilmeye başlandığına dair buluntulara rastlanmıştır. Bu buluntular, kedilerin ilk olarak insanlar tarafından tanınmış ve evcilleştirilmiş hayvanlardan biri olduğunu gösterir.
Bir diğer önemli buluntu ise Kıbrıs’ta yer alan 9.500 yıllık bir kedi mezarıdır. Kıbrıs’ta doğal olarak yaban kedisi yaşamamaktadır, bu da kedilerin bu adaya insanlarla birlikte taşınmış olduğu anlamına gelir. Bu kedilerin, muhtemelen Türkiye’den ya da Anadolu’daki diğer yerlerden gelen ilk evcil kediler olduğunu gösteriyor.
Türkiye’nin Önemi: Kediler ve Bereketli Hilal
Türkiye, Bereketli Hilal olarak bilinen, tarihsel olarak medeniyetlerin beşiği olan bölgede yer alır. Mezopotamya, Levant ve Anadolu gibi tarımın ilk kez başladığı yerler, kedilerin evcilleştirilmesi için ideal alanlardı. Farelerin ve diğer kemirgenlerin yoğun olduğu bu bölgelerde, kediler doğal avcılar olarak insanlar için faydalı hale geldiler. Kediler, sadece fareleri avlayarak insanların yaşamını kolaylaştırmakla kalmamış, aynı zamanda tarım topluluklarının yerleşik hayata geçiş sürecinde de önemli bir rol oynamışlardır.
Anadolu, kedilerin ilk kez evcilleştirilip, insanlar tarafından beslenmeye başlandığı yerlerden biridir. Tarım toplulukları farelerle mücadele etmek için kedileri yakından tanıdı ve onları kendi yaşam alanlarına entegre etti.
Türkiye, Kedilerin Anavatanı mı?
Evet, kedilerin evcilleştirilmesinde Türkiye önemli bir rol oynamıştır. Özellikle Güneydoğu Anadolu ve Bereketli Hilal bölgesinde, kedilerin insanlar ve diğer evcil hayvanlarla ilk defa yakın temasa geçtiği ve evcilleştirildiği bölgelerden biridir. Arkeolojik buluntular ve biyolojik veriler, kedilerin evcilleşmesinin bu topraklarda başladığını açıkça ortaya koymaktadır.
Türkiye, kedilerin tarihsel ve kültürel olarak evcilleştirildiği ve modern dünyaya tanıtıldığı bölgedir. Dolayısıyla, kedilerin anavatanı olarak Türkiye’yi göstermek, bu türün tarihi ve evrimsel gelişimi açısından oldukça mantıklıdır.